در دهه‌های اخیر مفهوم مدیریت و علم کسب‌وکار بیش از هر زمان دیگری به توسعه و پیشرفت دست یافته است و نیاز به آموزش در این حوزه بیش از سایر اوقات احساس می‌شود. رشته Doctorate of Business administration یا همان DBA دکترای مدیریت کسب‌وکار است. این رشته تحصیلی پیشرفته به دانشجویان این امکان را می‌دهد تا در سطح علمی پیشرفته‌تر و تخصصی‌تر به مطالعه و تحقیق در زمینه مدیریت کسب‌وکار بپردازد.
رشته DBA برای افرادی که در سطح بالایی از تجربه کاری و تحصیلی قرار دارند، مناسب است. این رشته می‌تواند این امکان را در اختیار افراد قرار دهد تا به‌صورت پیشرفته و تخصصی در حوزه مدیریت به کسب علم و تجربه بپردازند. محتوای آموزشی در DBA برای کارآفرینان، مشاوران، اساتید دانشگاه، مدیران برجسته و.. مفید و کاربردی تلقی می‌شود.
مقام‌های اجرایی در هر سازمان، مدیران ارشد، مسئولین واحدهای تجاری، شرکت‌ها و افرادی که به‌دنبال این برنامه‌ها هستند، باید دانش و مهارت مدیریتی را در خود پرورش دهند و تحصیل در دوره DBA فرصت مناسبی برای کسب این مهارت‌ها خواهد بود. دانشجویان با شرکت رشته DBA مفاهیم کاربردی تئوری و عملی را فرا می‌گیرند و به‌دستاورهای نوینی در این عرصه دست می‌یابند.
DBA چیست؟
دکترای مدیریت کسب‌وکار که به اختصار DBA نامیده می‌شود، یک برنامه تحصیلی در جامعه دانشگاهی است. افرادی که در حوزه مدیریت کسب‌وکار فعالیت می‌کنند یا تمایل دارند در این زمینه تخصص کامل پیدا کنند، می‌توانند در رشته DBA به تحصیل بپردازند. این رشته کاربردی به دانشجویان با سابقه کاری حرفه‌ای در موقعیت‌های مدیریتی یا کارآفرینان که به‌دنبال پیشبرد حرفه‌ای و تخصصی‌تر خود هستند، پیشنهاد می‌شود.
رشته DBA بیشترین تمرکز خود را روی توسعه مهارت‌های عملی و کاربردی در این رشته می‌گذارد. افرادی که در این رشته به تحصیل می‌پردازند به‌دنبال کسب دانش و تقویت مهارت در حوزه مدیریت کسب‌وکار هستند. دانشجویان رشته DBA برخلاف دیگر دانشجویان مقطع دکتری تمرکز اصلی خود را روی کسب مهارت در زمینه‌های رهبری، بازاریابی، مدیریت مالی و استراتژیک، منابع انسانی و مدیریت عملیاتی قرار می‌دهند.
بیشتر بخوانید: دوره DBA چیست؟
زیر شاخه‌های رشته DBA دانشگاه تهران
رشته DBA مجموعه‌ای از زیر شاخه‌ها و تخصص‌های مختلف در حوزه مدیریت کسب‌وکار است. مدیریت بازاریابی، استراتژیک، فناوری اطلاعات، فروش، مالی، مدیریت پروژه، منابع انسانی، سرمایه‌گذاری، بودجه، املاک و مستغلات و… از جمله زیر شاخه‌های رشته DBA به‌شمار می‌روند. در ادامه برخی از مهم‌ترین زیر شاخه‌های DBA را با یکدیگر مرور خواهیم کرد.
مدیریت استراتژیک
مدیریت استراتژیک یکی از زیر شاخه‌های مهم در رشته DBA محسوب می‌شود. این گرایش به مطالعه روش‌ها، ابزارها و تکنیک‌های استراتژیک می‌پردازد. به‌بیان بهتر این زیر شاخه بررسی می‌کند که چگونه هر سازمان با برنامه‌ریزی و اجرای استراتژی‌های موثر، قابل اجرا و هدفمند می‌تواند برای رسیدن به خواسته‌ها و اهداف در دنیای امروزی رقابت کرده و کمک کند.
گرایش مدیریت استراتژیک از رشته DBA مطالعات مربوط به تحلیل محیطی، تعیین و تدوین استراتژی‌های کلان، ارزیابی منابع و توانمندی‌ها، اجرا و کنترل استراتژی‌ها و… در راستای رسیدن به اهداف استراتژیک انجام می‌شود. تعیین SWOT یا همان ضعف‌ها، قوت‌ها، فرصت‌ها و تهدیدها از دیگر اهدافی است که در زیر شاخه استراتژیک DBA به آن پرداخته می‌شود. روند مدیریت استراتژیک شامل ارزیابی داخلی و خارجی، ایجاد استراتژی‌های متنوع، تعیین اهداف، انجام تغییرات لازم در ساختار و فرآیندها سازمانی برای پیشرفت و توسعه مداوم سازمان خواهد شد.
افراد فعال در حوزه DBA با تحقیق و مطالعه در حوزه مدیریت استراتژیک به بهبود عملکرد مدیران، کارشناسان و کارکنان سازمان می‌پردازند. همچنین این افراد برای ارتقا رقابت‌پذیری و ایجاد ارزش برای سهامداران و ذینفعان اقدام می‌کنند. دانش و مهارتی که در زیر شاخه مدیریت استراتژیک کسب می‌شود در هر صنعت و حوزه‌ای قابلیت اجرایی دارد و به بهره‌وری خواهد رسید. از شرکت‌های بزرگ و بین‌المللی تا صنایع نوپا همگی می‌توانند در از مهارت‌های کسب شده در گرایش مدیریت استراتژیک رشته DBA استفاده کنند.
مدیریت بازاریابی
یکی دیگر از زیر شاخه‌های پرطرفدار در رشته DBA را می‌توان مدیریت بازاریابی دانست. گرایش بازاریابی به مطالعه و تحلیل روش‌ها، ابزارها و مفاهیم مربوط به بازاریابی می‌پردازد. این گرایش به اصول و مفاهیم کاربردی و کلیدی در محیط بازاریابی و فروش کسب‌وکار تمرکز دارد. این گرایش سعی دارد تا مدیران و کارشناسان را در ارتقای عملکرد در حوزه بازاریابی و افزایش توان رقابتی سازمان‌ها یاری دهد.
در زیر شاخه بازاریابی از رشته DBA موضوعاتی مانند تحلیل بازار، استراتژی بازاریابی، ارتباطات بازاریابی، مدیریت برند، تبلیغات، فروش، تحقیقات بازار و… مورد بررسی قرار می‌گیرند. هدف اصلی زیر شاخه بازاریابی از DBA ارائه راهکارهای مناسب بازاریابی با توجه به شرایط و نیازهای بازار است که سودآوری سازمان را تضمین کند و به بهبود عملکرد مجموعه کمک کند.
تحصیل در رشته DBA این امکان را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد تا با تحلیل تکنیک و روش‌های نوین بازاریابی به ارائه راهکارهای خلاقانه برای جذب و حفظ مشتریان بپردازند. حفظ و توسعه بازار و بهبود ارتباط با مشتریان از مزایای دوره DBA، همین تحلیل‌ها و روش‌های نوین خواهد بود. مهارت بازاریابی در هر صنعت و حرفه‌ای جایگاهی ویژه دارد.
مدیریت منابع انسانی
یکی از گرایش‌های مهم در رشته DBA را HRM یا مدیریت منابع انسانی تشکیل می‌دهد. این زیر شاخه به بررسی و مدیریت عناصر انسانی در سازمان می‌پردازد. این گرایش به‌طور جامع به تحلیل، طراحی و اجرای سیاست‌ها و فرآیندهایی می‌پردازد که به مدیریت کارکنان و ارتقا عملکرد آن‌ها کمک می‌کند.
جذب و انتخاب نیروی انسانی، توسعه حرفه‌ای و آموزش، مدیریت روابط کاری، رهبری، مشارکت کارکنان، حفظ نیروی انسانی کارآمد، تشویق کارکنان، ارزیابی، ایجاد محیط کار مناسب و… در زیرشاخه مدیریت منابع انسانی DBA مورد بررسی همه‌جانبه قرار می‌گیرند. بهبود عملکرد کارکنان و در نتیجه عملکرد سازمان از طریق بهبود کارکنان در فضای کاری و پویا رقم می‌خورد.
مدیریت مالی
مدیریت مالی نیز یکی از زیر شاخه‌های مهم در حوزه مدیریت کسب‌وکار است. این رشته به مطالعه و تحلیل مسائل مالی مرتبط با سازمان می‌پردازد. بررسی و عملکرد مالی سازمان‌ها، مدیریت ریسک مالی، سرمایه‌گذاری‌ها، برنامه‌ریزی مالی و… از مواردی است که در این گرایش DBA به‌طور کامل مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند.
دانشجویان گرایش مالی در رشته DBA با برنامه‌ریزی مالی و تحلیل سودآوری، مدیریت سرمایه‌گذاری، مدیریت منابع مالی، ارزیابی ارزش، مدیریت بودجه، مدیریت ریسک و… به‌طور کامل آشنا خواهند شد. هدف این گرایش را می‌توان بهبود فرآیندهای مالی و ایجاد راهکارهایی برای بهبود عملکرد سازمان دانست.
بیشتر بخوانید: رشته DBA حسابداری
مدیریت پروژه
مدیریت پروژه در رشته DBA به مطالعه، تحلیل روش‌ها، فرآیندها و ابزارهای مورد استفاده برای مدیریت تمامی پروژه‌های سازمان می‌پردازد. در این گرایش تخصصی و کاربردی عناوینی همچون تخصیص منابع، برنامه‌ریزی پروژه، مدیریت دسترسی، مدیریت زمان، ارزیابی ریسک‌ها و… آموزش داده خواهد شد. این زیرشاخه هدف خود را ارتقا مهارت‌های مدیریت پروژه و توانایی مدیران برای برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌های مختلف عنوان می‌کند.
گرایش مدیریت پروژه به دانشجویان رشته DBA کمک می‌کند تا با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های مدیریتی تدریس شده پروژه‌های سازمانی را به‌شکل کارآمدتر مدیریت کرده و اهداف تجاری و استراتژیک سازمان را قابل دستیابی کنند.
مدیریت فروش
گرایش مدیریت فروش از رشته DBA به تحلیل روش‌ها و فرآیندهای مورد استفاده در عملیات فروش در سازمان‌ها می‌پردازد. آَشنایی با مفاهیمی همچون مبانی مدیریت فروش، تکنیک فروش، استراتژی بازاریابی و دیگر موضوعات مرتبط با حوزه فروش از امکاناتی است که در اختیار دانش‌آموختگان این گرایش DBA قرار می‌گیرد.
دانشجویان با شرکت در دوره مدیریت فروش رشته DBA با تحلیل بازار، توسعه استراتژی‌های فروش، مدیریت ارتباط با مشتریان و… آشنایی کامل پیدا خواهند کرد. هدف از گرایش مدیریت فروش در رشته DBA را می‌توان بهبود عملکرد و ارتقا توانمندی‌ها در حوزه فروش دانست. دانشجویان در گرایش فروش استراتژی‌ها و روش‌های مدیریتی مناسب را برای بهبود فرآیندهای فروش و تقویت عملکرد سازمان می‌آموزند.
بیشتر بخوانید: اصول مدیریت کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ
مدرک DBA و اعتبار آن
مدرک DBA دیدگاه جدید را نسبت به دنیای تجارت ایجاد می‌کند. دانشجویان رشته DBA علاوه‌بر مهارت‌ها و توانایی‌هایی که در دوره آموزشی خود فرا گرفته‌اند، پیشرفت شگرفی در نحوه تفکر، نوشتن و صحبت کردن را حس می‌کنند. مدرک DBA یکی از ارزشمندترین مدارک در حوزه مدیریت محسوب می‌شود. این مدرک معتبر این فرصت را در اختیار دانش‌آموختگان قرار می‌دهد تا مهارت‌های بی‌نظیر خود را در حوزه‌های بازاریابی، مدیریت استراتژیک، بازرگانی، فروش و… به کار بگیرند و به موفقیت‌های عظیمی دست یابند.
مدرک DBA مدرک معتبر دکتری در مقطع مدیریت بازرگانی است. اگرچه مدرک DBA همانند مدارک PHD و دکتری تخصصی شناخته شده نیست؛ ولی در صنایع و بازار کار شناخته شده و معتبر خواهد بود.
ثبت نام در دوره های مدیریتی دانشکده علوم و فناوری‌های میان رشته‌ای دانشگاه تهران:
کلام آخر
رشته دکتری مدیریت بازرگانی یا DBA یک رشته تحصیلی مهم و ارزشمند برای افرادی است که به توسعه حرفه و مهارت خود در زمینه مدیریت تمایل دارند. افراد با تحصیل در گرایش‌های مختلف این رشته جذاب و دوست‌داشتنی، روی تحقیقات عمیق و کاربردی در زمینه مدیریت استراتژی و رهبری تمرکز خواهند کرد.
رشته DBA این امکان را در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد تا دانش تئوری و عملی را در کنار یکدیگر بهبود ببخشند و عملکرد خود و دیگر افراد سازمان را در حوزه‌های مختلف مدیریت ارتقا دهند. گرایش‌های متنوع رشته DBA مانند مدیریت فروش، بازاریابی، مدیریت استراتژیک، مدیریت پروژه، منابع انسانی، مالی و… به افراد علاقمند و فعال در حوزه مدیریت کمک می‌کند تا بتوانند در حوزه مورد علاقه و فعالیت خود گام بردارند و تخصص خود را در این زمینه توسعه دهند. رشته DBA نه‌تنها به توسعه فردی افراد کمک شایانی خواهد کرد؛ بلکه مهارت‌های آموخته شده در آن می‌تواند به بهبود سازمان‌ها، جوامع و عملکرد بهتر آن‌ها منجر شود.
بیشتر بخوانید:
